โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อได้ง่ายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat กล่าวว่า 29 พ.ย. 2565… เมื่อวานนี้ทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อสูงสุดเป็น ประเทศญี่ปุ่น ประเทศเกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน รวมทั้งฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อใหม่มีประเทศจากยุโรปรวมทั้งเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 อันดับแรก รวมทั้ง 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อใหม่ในทุก ๆ วันของทั่วทั้งโลกในตอนนี้ มาจากทวีปเอเชีย รวมทั้ง ยุโรป รวมกันคิดเป็นจำนวนร้อยละ 76.25 ของทั่วทั้งโลก ในขณะที่ปริมาณการตายคิดเป็นจำนวนร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียในตอนนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% รวมทั้งอื่น ๆ

ลักษณะดังกล่าว เป็นที่คาดเดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในรูปแบบนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลอาทิเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป รวมทั้งจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในระยะเวลาเพียงไม่นาน ทั้งนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา รวมทั้ง ยุโรป ส่วน BA.2.75.x รวมทั้ง XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีทิศทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนการันตีประเด็นการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่เกิดจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พ.ย. 2565

ทำให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x รวมทั้ง XBB นั้นดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งยังจากวัคซีน รวมทั้งการที่เคยติดเชื้อมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้เป็นอย่างมาก

ถึงแม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในขณะนี้ ยังไม่มีหลักฐานการันตีว่าจะก่อให้เจ็บไข้รุนแรงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่ว่าสมรรถนะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อได้ง่ายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

ประการนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงความประพฤติเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่แออัดคับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด รวมทั้ง เว้นระยะห่าง จากคนอื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเท้าประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมายาวนานหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

หากเปรียบเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในระยะเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ขยายไปยังประเทศอื่น ๆ ทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจัดกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีทิศทางไม่เหมือนกันกับสมัยก่อน เนื่องจากมีต้นเหตุประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ แปรผันกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งสมรรถนะของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ ความประพฤติการป้องกันตัว รวมทั้ง การใช้ชีวิตของพลเมือง ชนิด รวมทั้งความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลพวงที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในด้านปริมาณการรับเชื้อ การป่วย การตาย รวมทั้ง Long COVID นั้น ก็เลยมีโอกาสสูง ที่จะแปรผันกับแผนการควบคุมป้องกันโรค รวมทั้ง ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าประชากรในประเทศ จะเข้าถึง รวมทั้ง พึ่งพาได้หรือเปล่า ยามที่เกิดปัญหา

ผลลัพธ์ที่พึงปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ ประชากรสามารถพึ่งพา รวมทั้งได้รับความช่วยเหลือดูแลอย่างทันทีทันควัน มีประสิทธิภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องเผชิญกับภาวการณ์หดหู่ คอย จนถึงจำต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…สถานการณ์ปัจจุบันนั้น จะต้องดำรงชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทสำหรับเพื่อการดำรงชีพ

ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งช่วงดำเนินการ เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

ยิ่งกว่านั้น ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น รวมทั้งการรู้รส พบอาการเปลี่ยนไปจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กลุ่มลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจลำบาก รวมทั้งกลุ่มอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะเสี่ยงติดเชื้อ แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน รวมทั้ง มีค่าความไว (Sensitivity) รวมทั้ง ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์